Metoda zużyciowa a Centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków

Metoda zużyciowa kontra CRCEB

Jak głosi metodologia, świadectwa charakterystyki energetycznej można wykonywać na dwa sposoby: metodą obliczeniową i zużyciową. W metodzie zużyciowej można wydzielić dwa warianty obliczeń: gdy system ogrzewania i przygotowania c.w.u. w budynku jest wspólny, lub gdy jest rozdzielny. W przypadku systemu rozdzielnego osobno podaje się zużycie energii na cele ogrzewania, i osobno na przygotowanie c.w.u. (dane potwierdzone odczytami z liczników). W przypadku systemu wspólnego zużycie energii przez oba systemy jest zaś mierzone i podawane łącznie. W związku z tym nie liczy się zapotrzebowania na energię użytkową i wskaźnika EU. I tu nasuwa się pytanie jak w takim razie powinno wyglądać świadectwo charakterystyki energetycznej dla metody zużyciowej, gdy system ogrzewania i c.w.u. jest wspólny?

Patrząc na dwa wzory świadectw podane w rozp. MIiR z 27.02.2015 r. żaden nie wydaje się właściwy. Aż prosi się o trzeci wzór świadectwa, którego jednak nie znajdziemy w metodologii. Czyżby Twórca coś przeoczył? Jeśli wartości zużycia energii i wskaźników zapotrzebowania na energię podaje się i liczy łącznie dla obu systemów, logiczne wydaje się, aby na świadectwie dane te także były prezentowane wspólnie. W tym celu należałoby połączyć odpowiednie wiersze i kolumny w tabelach.

Problem dotyczy także późniejszego obowiązku zarejestrowania takiego dokumentu w Centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. Czy wyniki podawać w polach dedykowanych ogrzewaniu czy ciepłej wodzie? A może podzielić na pół i wpisać po równo w obu systemach? Jak prawidłowo zarejestrować takie świadectwo? Nieprawdą będzie przecież wpisanie np. wszystkich wartości w polach ogrzewania, gdyż wtedy dla ciepłej wody pozostaną zera, a to nie będzie odpowiadało rzeczywistości, gdzie zużycie energii na podgrzanie wody jest potwierdzone.

Wygląda na to, że Certyfikatorom pozostaje kierowanie się własnym rozsądkiem i nadzieja, że Centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków zostanie dopasowany do potrzeb i będzie w pełni kompatybilny z metodologią.

Nowe warunki techniczne

 WT 2017

Od 1.01.2017 r. nowe wymagania dotyczą współczynników przenikania ciepła przegród oraz wartości wskaźnika nieodnawialnej energii pierwotnej dla budynków.

W programie ArCADia-TERMO można projektować i wykonywać obliczenia zgodnie z tymi wymaganiami. W tym celu należy w menu Ustawienia – Opcje – Wybór obliczeń w polu Warunki techniczne wybrać z listy rozwijalnej „WT 2017”. Po kliknięciu na przycisk „Parametry WT” otworzy się okno, w którym są do wyboru wymagania techniczne na 2014, 2017 i 2021 r. Odpowiednie wartości pojawią się w tablicach i to do nich program będzie porównywał wyniki obliczeń w raportach.

Choć już teraz może być niemałym wyzwaniem spełnić dość wygórowane wymagania, należy mieć na uwadze, że do 2021 roku planowane są dalsze „cięcia”. W ten sposób promowane i popularyzowane będzie budownictwo energooszczędne.

Co wpływa na wartości wskaźników EU, EK i EP

Główne determinanty wskaźników EU, EK i EP

Przy wykonywaniu obliczeń cieplnych na potrzeby sporządzenia świadectwa czy projektowanej charakterystyki energetycznej, kluczową kwestią jest wyznaczenie wskaźników rocznego zapotrzebowania na energię użytkową EU, końcową EK i pierwotną EP. Najogólniej mówiąc, im niższe zapotrzebowanie na ciepło/chłód, tym niższe powinny być wyżej wymienione wskaźniki. Ponadto większa powierzchnia o regulowanej temperaturze powietrza i wyższe sprawności poszczególnych systemów również mają wpływ na obniżenie wartości tych parametrów.

Na wielkość wskaźników rocznego zapotrzebowania na energię wpływ mają przede wszystkim: sprawności poszczególnych systemów (instalacji), powierzchnia o regulowanej temperaturze powietrza, wielkość sezonowego zapotrzebowania na ciepło/chłód, a w przypadku wskaźnika rocznego zapotrzebowania na energię pierwotną również współczynniki nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej, które zależą z kolei od rodzaju zastosowanego paliwa.

Często Certyfikatorzy pytają co zrobić, aby spełnić wymagania stawiane budynkom w obszarze wskaźników EU, EK i EP. Bardzo często okazuje się bowiem, że ostateczne wyniki nieznacznie przekraczają wartości dopuszczalne. Należy wtedy zweryfikować poprawność wprowadzonych danych odnośnie: sezonowego zapotrzebowania na ciepło/chłód (straty przez przenikanie/wentylację, zyski wewnętrzne/od nasłonecznienia, tryby pracy), powierzchni o regulowanej temperaturze, sprawności cząstkowych poszczególnych systemów.

suwak

Korzystniejsze wyniki uzyskamy przy wyższych sprawnościach instalacji oraz, w przypadku zapotrzebowania na energię pierwotną, przy zastosowaniu odnawialnych źródeł energii. Obecne przepisy są bowiem tak skonstruowane, że nawet w dobrze zaizolowanych termicznie budynkach, w których wszystkie przegrody spełniają wymagania stawiane przez Warunki techniczne, ciężko jest uzyskać wskaźnik EP na poziomie poniżej dopuszczalnego progu w przypadku, gdy systemy ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, chłodzenia czy oświetlenia są zasilane przez konwencjonalne źródła energii. Tradycyjne paliwa mają bowiem znacznie wyższe współczynniki nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej niż źródła alternatywne. Na szczęście aktualne przepisy dopuszczają możliwość niespełnienia wymaganej wartości wskaźnika EP w przypadku budynków istniejących. Warunek ten jest natomiast obligatoryjny dla nowo powstających budynków.

Mówiąc o odnawialnych źródłach energii, ciekawym przykładem są pompy ciepła. Jeśli pompa ciepła jest zasilana energią elektryczną pochodzącą z sieci elektroenergetycznej, to nawet pomimo bardzo wysokiej sprawności wytwarzania takiego urządzenia (ηg > 1), uzyskamy niestety wysokie wartości wskaźnika EP, co wynika z tego, że energia elektryczna posiada najwyższy współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej wi = 3, w odróżnieniu od źródeł odnawialnych, takich jak biomasa, energia słoneczna, wiatrowa czy geotermalna, dla których współczynniki nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej są bliskie lub równe zero.

determinanty01

Zdarza się również, że wyniki końcowe są zbyt optymistyczne, mało realne. W takich sytuacjach okazuje się zazwyczaj, że zostały podane bardzo wysokie zyski wewnętrzne lub nie zdefiniowano prawidłowo strat przez wentylację, co wpłynęło na znaczne zaniżenie, a nawet wyzerowanie wartości sezonowego zapotrzebowania na ciepło.

zyski 01

Wnioski:

– im niższy współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej, tym niższa wartość wskaźnika EP, ponieważ założeniem aktualnych przepisów jest promowanie odnawialnych źródeł energii

– im wyższe sprawności całkowite poszczególnych systemów i większa powierzchnia o regulowanej temperaturze powietrza oraz im niższe zapotrzebowanie na ciepło/chłód, tym niższe wartości wskaźników rocznego zapotrzebowania na energię

– przyczyną zbyt niskich, nierealnych wartości wskaźników EU, EK i EP jest najczęściej nieprawidłowo wyznaczona, zaniżona wartość QHnd, spowodowana określeniem zbyt wysokich zysków wewnętrznych, niewyznaczeniem pełnych strat przez wentylację czy wprowadzeniem licznych przerw osłabienia lub nieużytkowania

– w przypadku, gdy nie da się określić powierzchni o regulowanej temperaturze powietrza (ogrzewanej lub chłodzonej), ponieważ w budynku brak jest systemu ogrzewania/chłodzenia, nie da się wyznaczyć wskaźników rocznego zapotrzebowania na energię użytkową, końcową i pierwotną.

Zyski wewnętrzne w biurach

Zyski wewnętrzne w budynkach biurowych

Wykonując świadectwo charakterystyki energetycznej czy projektowaną charakterystykę energetyczną dla budynku lub części budynku pełniącego funkcję biurową, wiele osób popełnia błąd w obliczeniach zysków wewnętrznych. W najnowszym rozporządzeniu MIiR z 27 lutego 2015 r., dotyczącym sporządzania świadectw oraz projektowanych charakterystyk energetycznych, przedstawiony jest uproszczony sposób obliczania zysków wewnętrznych, z określonymi wielkościami jednostkowego obciążenia cieplnego pomieszczeń wewnętrznymi zyskami ciepła q [W/m2], jakie należy przyjmować do obliczeń w zależności od rodzaju/funkcji budynku lub jego części.

zyski biura

W przypadku przestrzeni biurowych pojawia się pojęcie parametru P1, który to parametr jest definiowany jako udział powierzchni biurowej do całkowitej powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza w budynku biurowym. Skoro jest to udział, to zakres jego wartości mieści się w przedziale od 0 do 1. Błędem jest zatem wpisywanie wielkości tego parametru przekraczającej 1, co niestety często niedoświadczeni Certyfikatorzy czynią, podając zamiast udziału powierzchnię części biurowej. W efekcie zyski wewnętrzne są tak duże, że zazwyczaj niwelują do zera lub prawie całkowicie straty ciepła i uzyskane zapotrzebowanie na ciepło budynku Qhnd jest znikome (bliskie zeru).

zyski 01

Podobna sytuacja często ma miejsce, gdy osoba sporządzająca ŚCHE czy PCHE decyduje się na obliczenie zysków wewnętrznych metodą szczegółową, polegającą na odrębnym wyliczeniu zysków od ludzi, urządzeń, oświetlenia, instalacji i zasobników.

zyski 02

Mając na uwadze opisane sytuacje, w programie ArCADia-TERMO w przypadku wpisania nieprawidłowej wielkości parametru P1, w raporcie o błędach pojawia się komunikat wskazujący, aby wartość wskaźnika P1 mieściła się w przedziale od 0 do 1. Ufamy, że dzięki temu Użytkownik w prosty sposób jest w stanie wykryć i poprawić błąd w obliczeniach. Warto mieć zatem na uwadze powyższe wskazówki podczas pracy nad projektem, aby uniknąć podobnych błędów.

Audyt – analiza wzoru na roczne oszczędności

Audyt – analiza wzoru na roczne oszczędności

Analizując rozp. MIiR z 3.09.2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, można zauważyć pewne nieścisłości.

Przede wszystkim w obliczeniach audytu nie uwzględnia się czynnika, jakim jest zmienność kosztów w czasie. Koszty mediów podaje się na chwilę obecną, pomijając czynnik ekonomiczny jakim jest to, że z dużym prawdopodobieństwem będą się one zmieniać na przestrzeni czasu.

Jednak największe zastrzeżenia wzbudza wzór dotyczący kwoty rocznych oszczędności przewidzianej do uzyskania w wyniku realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, w którym brakuje rozróżnienia kosztów energii dla systemu ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej.

7Wygląda to tak, jakby Ustawodawca nie przewidział możliwości, że w media można się zaopatrywać u różnych dostawców, w związku z czym koszty te mogą być różne.

8

Tyczy się to zarówno kosztów stałych, zmiennych, jak i abonamentowych dla obu systemów.

Poprawniejszą formą wzoru wydaje się poniższa postać:

9Oczywiście w programie ArCADia-TERMO koszty przed i po modernizacji dla systemów ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej można podawać indywidualnie i będą one uwzględnione w obliczeniach niezależnie od siebie.

NFOŚiGW – program priorytetowy „Poprawa efektywności energetycznej” – standard NF40 i NF15

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2013 roku uruchomił program priorytetowy pod nazwą „Poprawa efektywności energetycznej”, którego celem jest oszczędność energii i ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez dofinasowanie przedsięwzięć poprawiających efektywność wykorzystania energii w nowopowstających budynkach mieszkalnych. Wspomniane dofinansowanie ma postać dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych. Program ma funkcjonować do końca roku 2022. Wysokość dofinansowania jest uzależniona od uzyskanego wskaźnika rocznego jednostkowego zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania  i wentylacji (EUco) oraz od spełnienia innych warunków, w tym dotyczących sprawności instalacji grzewczej i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Wysokość dofinasowania wynosi:

– dla domów jednorodzinnych:

  1. a) standard NF40 – EUco ≤ 40 kWh/(m2rok) – dotacja 30 000 zł brutto,
  2. b) standard NF15 – EUco ≤ 15 kWh/(m2rok) – dotacja 50 000 zł brutto;

– dla lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych:

  1. c) standard NF40 – EUco ≤ 40 kWh/(m2rok) – dotacja 11 000 zł brutto,
  2. d) standard NF15 – EUco ≤ 15 kWh/(m2rok) – dotacja 16 000 zł brutto.

W przypadku nie osiągnięcia zakładanego standardu NF15, dotacja może być obniżona do poziomu przewidzianego dla standardu NF40. W przypadku nie osiągnięcia zakładanego standardu NF40, dotacja nie zostanie udzielona. Ponadto, jeśli część powierzchni domu/lokalu mieszkalnego wykorzystywana będzie do prowadzenia działalności gospodarczej (również wynajmu), to wysokość dofinansowania pomniejsza się proporcjonalnie do udziału powierzchni przeznaczonej na prowadzenie działalności gospodarczej w całkowitej powierzchni domu/lokalu, np. jeżeli działalność gospodarcza będzie prowadzona na 30% powierzchni całkowitej, to wysokość dofinasowania zmniejszy się o  30%. W przypadku, gdy działalność gospodarcza będzie prowadzona na powierzchni przekraczającej 50% domu/lokalu mieszkalnego, przedsięwzięcie nie kwalifikuje się do dofinasowania przez NFOŚiGW.

Kwota kredytu przeznaczonego na pokrycie kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia musi być wyższa od kwoty dotacji. Zakończenie realizacji przedsięwzięcia musi nastąpić w ciągu 3 lat od dnia podpisania umowy o kredyt. Wypłata dotacji następuje po zrealizowaniu przedsięwzięcia wraz z potwierdzeniem uzyskania efektu ekologicznego, rozumianego jako osiągnięcie standardu energetycznego.

Beneficjentami mogą być:

– osoby fizyczne dysponujące prawomocnym pozwoleniem na budowę oraz posiadające prawo do dysponowania nieruchomością, na której będzie budowany budynek mieszkalny. Przez dysponowanie nieruchomością należy rozumieć prawo własności (w tym współwłasność) oraz użytkowanie wieczyste;

– osoby fizyczne dysponujące uprawnieniem do przeniesienia przez dewelopera na swoją rzecz: prawa własności nieruchomości wraz z domem jednorodzinnym, który deweloper na niej wybuduje albo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu jednorodzinnego, który będzie na niej posadowiony i stanowić będzie odrębną nieruchomość albo własności lokalu mieszkalnego. Przez dewelopera rozumie się także spółdzielnię mieszkaniową.

Rodzaje przedsięwzięć objętych dotacją:

– budowa domu jednorodzinnego,

– zakup nowego domu jednorodzinnego,

– zakup lokalu mieszkalnego w nowym budynku mieszkalnym wielorodzinnym.

Przedsięwzięcie musi spełniać standard energetyczny NF40 lub NF15. Przez dom jednorodzinny należy rozumieć budynek wolno stojący albo samodzielną część domu bliźniaczego lub szeregowego, przeznaczony i wykorzystywany na cele mieszkaniowe beneficjenta, co najmniej w połowie powierzchni całkowitej.

Koszty kwalifikowane to koszty budowy albo zakupu domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego w nowym budynku wielorodzinnym wraz z kosztem projektu budowlanego, kosztem wykonania weryfikacji projektu budowlanego, kosztem wykonania testu szczelności budynku i potwierdzenia osiągnięcia standardu energetycznego. Koszty kwalifikowane obejmują te elementy budynku, które prowadzą do spełnienia kryteriów Programu Priorytetowego, w szczególności:

– zakup i montaż elementów konstrukcyjnych bryły budynku, w tym materiałów izolacyjnych przegród,

– zakup i montaż układów wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,

– zakup i montaż instalacji ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej, wodno-kanalizacyjnej i elektrycznej.

Nie zalicza się do nich kosztów związanych z wykończeniem mieszkania/budynku umożliwiających zamieszkanie. Wysokość dotacji nie jest uzależniona od wysokości kosztów kwalifikowanych, jednakże nie może przekraczać ich wartości. Spłata części kredytu następuje poprzez przekazanie dotacji przez NFOŚiGW na podstawie wystąpienia banku potwierdzającego zrealizowanie przedsięwzięcia. Efekty rzeczowe i ekologiczne, osiągnięte w wyniku przedsięwzięcia, są ewidencjonowane przez NFOŚiGW, na podstawie informacji przekazywanych przez banki. Jako efekt ekologiczny uznaje się oszczędność energii i ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 w wyniku wybudowania budynku w jednym ze standardów energetycznych: NF40 lub NF15. Miernikiem osiągnięcia efektu ekologicznego jest wskaźnik EUco. Ponadto należy spełnić jeszcze inne wymagania dotyczące m.in. współczynników przenikania ciepła przegród czy wartości mostków cieplnych. Wybrane przedsięwzięcia będą podlegać badaniu powykonawczemu w zakresie osiągnięcia standardu energetycznego, przeprowadzonemu przez audytora wskazanego przez NFOŚiGW.

26

27

Nowelizacja rozporządzenia dotyczącego audytów

Dnia 27 października 2015 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 września 2015 r., zmieniające rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Wprowadzone zmiany dotyczą m.in.:

– powołania się na ustawę z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków oraz aktualne rozporządzenie w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej i świadectw charakterystyki energetycznej;

– modyfikacji algorytmów obliczeń zapotrzebowania na ciepło po modernizacji, polegających na zastąpieniu oporu cieplnego R [(m2K)/W] przegród współczynnikiem przenikania ciepła U [W/(m2K)];

22

– zmian we wzorach kart audytu energetycznego i remontowego;

23

– zastąpienia zapisu o minimalnych oporach cieplnych R, jakie muszą spełniać przegrody po modernizacji, poprzez odesłanie do wartości wymaganego współczynnika przenikania ciepła U podanych w warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie;

24

25

– wprowadzenia udziału odnawialnych źródeł energii;

– ujednolicenia nomenklatury.

Zmiany te były konieczne głównie z tego względu, że poprzednie rozporządzenie z 17 marca 2009 r. powoływało się na nieaktualne już rozporządzenie MI z 6.11.2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej. Wprowadzone zmiany idą w dobrym kierunku i nie powinny powodować większych komplikacji osobom sporządzającym audyty oraz weryfikatorom.

1 2 3 9