Warunki techniczne a świadectwa energetyczne

Poniższy artykuł dotyczy tylko świadectw charakterystyki energetycznych  a nie charakterystyki energetycznej ( do pozwolenia na budowę), ponieważ w przypadku charakterystyki energetycznej sytuacja jest jasna i nie wymaga omówienia.

Od dnia 3 października 2014 roku należy wykonywać obliczenia wskaźnika energii pierwotnej oraz sporządzać świadectwa charakterystyki energetycznej według nowej metodologii podanej w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju. Dotyczy to również nowej, znacznie bardziej rozbudowanej treści raportów świadectw energetycznych niezbędnych do pozwolenia na użytkowanie.

Szybko pojawiła się istotna wątpliwość dotyczącą wyboru warunków technicznych, w sytuacji, gdy  wniosek o pozwolenie na budowę lub przebudowę budynku został złożony przed dniem 1 stycznia 2014 r.

Powstały w ten sposób następujące pytania:

1)      jakie warunki techniczne muszą spełniać przegrody w takim budynku? 

2)      według jakiego wzoru należy obliczać wskaźnik EP?

3)      według jakiego wzoru należy obliczać wartości referencyjne – czy według WT 2008, czy WT 2014?

4)      Co zrobić gdy wskaźnik EP dla projektowanej charakterystyki budynek spełniał wartości referencyjne, a teraz (od dn. 3.10.2014 r.) nie spełnia?

5)      Ile powinno być strzałek referencyjnych dla budynku przebudowanego?

Moim zdaniem odpowiedzi na powyższe pięć pytań powinny być następujące:
Ad.1) tylko WT 2008,

Ad.2) wskaźnik EP dla budynku należy obliczać wg nowej metodologii z dn. 3.06.2014 r. I ta kwestia nie podlega wątpliwości.

Ad.3) wg  WT 2008 (lub WT2014),

Ad.4) nic, pod warunkiem, że nie będzie on ( wskaźnik EP) większy niż obliczony przy składaniu projektu na budowę,

Ad.5) jedna.

Wyjaśnienia:

Ad 1. Przyjęcie WT 2008 wydaje się jedynie słusznym rozwiązaniem, ponieważ przyjęcie WT 2014 byłoby niezgodne z przepisami przejściowymi, podanymi w rozporządzenia z 2013 roku w sprawie nowych warunków technicznych. Natomiast brak WT 2008 i WT 2014 oznaczałby pełną dowolność współczynnika U, co z oczywistych względów nie może mieć miejsca. Oczywiście należy napisać w uwagach na przedostatniej stronie świadectwa, że taka sytuacja ma miejsce , aby użytkownik budynku lub lokalu  mieszkalnego miał tego świadomość,

Ad.2. Ta kwestia nie podlega dyskusji.

Ad.3. Tu jest kwesta najbardziej sporna, ponieważ sytuacja jest nieprecyzyjna. W rozporządzeniu z 2013 roku dotyczącym warunków technicznych WT, podano informację, że omawiane budynki muszą spełniać warunki techniczne WT 2008 i jes to poza dyskusją.

Jednak w rozporządzeniu z dnia 3.6.2014 r. ustawodawca użył we wzorze świadectwa sformułowania cyt. „Wymagania dla nowego budynku” , mając zapewne na myśli EPmax podane w nowych warunkach technicznych np. WT 2014 czy WT 2017, można przyjąć, że strzałka dolna powinna zawsze wskazywać wartość EPmax dla obecnych warunków technicznych równą np. dla budynku jednorodzinnego bez chłodzenia 120 kWh/ (m2 *rok).

Podanie na pierwszej stronie świadectwa wartości EPref wg WT 2008 wydaje się niecelowe (choć całkowicie prawidłowe), ponieważ nawiązywałoby do dawnej przeszłości sprzed wielu lat, co stanowiłoby dla aktualnego, potencjalnego nabywcy lub wynajmującego  budynek informację bez jakiegokolwiek praktycznego znaczenia lub nawet wprowadzającą go w błąd.

Informacja na temat tego, że wartości współczynników U i Uc dla przegród są spełnione dla WT 2008 oraz obliczona wartość EPref  wraz z adnotacją o spełnieniu warunku EPref powinny się znaleźć na dole 3 strony świadectwa w punkcie numer 3: Inne uwagi

Tak więc, ostateczna decyzja należy do Certyfikatora lub do Ministerstwa IiR, choć warunek EP (wg WT2008) musi  być oczywiście spełniony.

Ad.4. Jeżeli obliczona wartość wskaźnika EP będzie większa niż obliczona wcześniej przy składaniu projektu na budowę, wtedy w uwagach należy podać przyczynę tego faktu jaką są WT 2008 oraz odpowiednią wartość referencyjną, obliczoną wg WT 2008. Sytuację taką należy jednak traktować jako wyjątkową, ponieważ niespełnienie po dn. 3.10.2014 r. liberalnych  – jak na obecną chwilę – wymagań WT 2008 świadczyłoby o dużej ignorancji ze strony wykonawcy lub inwestora. I jedynie w takiej sytuacji budynek nie powinien otrzymać pozwolenia na użytkowanie, wynajem lub sprzedaż.

Ad. 5. Ponieważ wzór świadectwa energetycznego zawiera tylko jedną strzałkę,  dlatego nie ma racjonalnego uzasadnienia dla drugiej strzałki, nawet wtedy gdy budynek był przebudowywany. Strzałka ta oznacza EPmax, a nie EPref ! Dlatego podawanie na pierwszej stronie świadectwa wartości EPref (wg WT2008) wydaje się niezgodne z obecnym wzorem świadectwa.

Użytkownicy programu ArCADia-TERMO 6 nie muszą się martwić, rys. 1., ponieważ program pozwala na wszelkie zmiany, aby można było otrzymać to co się chce.

Przykład.

Po wybraniu obliczeń wg nowej metodologii i WT 2014 użytkownik powinien ręcznie zmienić w okienku menu Ustawienia-> Opcje ->Wybór obliczeń -> przycisk Parametry WT wszystkie współczynniki przenikania ( podane dla WT 2014) dla przegród występujących w projekcie, rys. 2. Wtedy na drugiej stronie świadectwa wymagane wartości Uc lub U będą takie jak dla WT 2008 r., rys. 3.

Po wydrukowaniu świadectwa, należy ponownie wstawić odpowiednie wartości współczynników Uc i U dla WT 2014.

10a_Suwak_EP

Rysunek 1. Raport świadectwa charakterystyki energetycznej budynku w programie ArCADia-TERMO 6.

10b_Przycisk_WT

Rysunek 2. Wprowadzenie nowych wartości wymaganych (maksymalnych) współczynników Uc i U.

10c_Raport_Uc

Rysunek 3. Uzyskana i wymagana wartość współczynnika Uc dla ściany zewnętrznej budynku, który otrzymał pozwolenie na budowę przed 1 stycznia 2014 r.

 Gdy użytkownik koniecznie chciał zmienić wartość EPmax na wartość EPref (wg WT 2008) wtedy musi to zrobić klikając Budynek referencyjny w etapie Ogrzewanie i wentylacja i zmieniając ręcznie wartość EPmax i potem zakłódkować ją, aby się nie zmieniła.

Ponieważ obliczona wartość EP będzie prawdopodobnie większa od EPmax, dlatego namawiam, aby koniecznie na przedostatniej stronie   świadectwa ( jako uwagi) napisać kilka zdań wyjaśnień na temat powodu niespełnienia obecnego EPmax oraz  współ. U dla przegród wg WT 2014 lub późniejszych.

WT 2014 – czyli co architekt wiedzieć powinien.

Część 1. Okna zewnętrzne i połaciowe, drzwi zewnętrzne

Okna , ich wielkość, kształt, typ, cena oraz umiejscowienie w projekcie budynku mają zasadnicze znaczenie. Jednak to nie wystarczy. Architekci muszą jeszcze uwzględnić parametry fizycznie okien, bez spełniania których charakterystyka energetyczna nie zostanie zatwierdzona.

Okna zewnętrzne

Wybierając typ okien zewnętrznych w projekcie budowlanym należy wziąć pod uwagę nie tylko ich wymiary i usytuowanie. To za mało.

Okazuje się, że praktycznie wszystkie parametry okien mają wpływ na wartość zapotrzebowania na ciepło i chłód, dotyczy to szczególnie budynków użyteczności publicznej takich jak średnie i wielkopowierzchniowe budynki handlowe, biurowce, urzędy, restauracje.

W programie ArCADia-TERMO w etapie Definicje przegród istnieje możliwość ustawienia wszystkich niezbędnych parametrów stolarki okiennej i drzwiowej, rysunek poniżej.

okno

Współczynnik przenikania ciepła U

Od 1 stycznia 2014 wartość tego współczynnika przenikania ciepła U nie zależy już od strefy klimatycznej, a tylko od temperatury wewnętrznej pomieszczenia ogrzewanego, w którym zainstalowano dane okno. Dla pomieszczeń o temp. >=16 stopni nie może być wyższa niż U=1,30, a dla pomieszczeń o temp. < 16 stopni – niż U=1,80. W praktyce oznacza, to że w budynkach biurowych , w części biurowej i klatkach schodowych wszystkie okna zewnętrzne powinny mieć wartość U <= 1,30, natomiast w klatkach schodowych np. budynków mieszkalnych wartość współ. U może wynosić aż 1,80, czyli można zastosować nawet okna trzy komorowe. Jednak ze względu na niską wartość EPmax w budynkach wielorodzinnych instalowanie okien na klatkach schodowych o współ. U= 1,80 jest bardzo ryzykowne (ponieważ obliczona wartość EP może być za duża), . Z tego względu , w praktyce, także dla tych okien powinno się przyjąć U = 1,30.

Ze względu na wysoką cenę stosowanie okien o współ. U mniejszym niż 1,0 stosowane jest w budownictwie energooszczędnym, przy czy zamiast okien o współ. U od 0,90 do 0,95 warto rozważyć okna o współ. U =0,89, aby warunek powierzchni okien był zawsze spełniony.

Warto wspomnieć, że okna o współ. U mniejszym niż 1,0 są to okna trzykomorowe, gdy U ma być mniejsze niż 0,8 wtedy przestrzenie miedzy szybowe muszą być dodatkowo wypełnione argonem, który zmniejsza wartość współ. U od 0,2 do 0,3.

Współczynniki oszklenia C

Współczynniki C określa jaką część zajmuje powierzchnia szyb w stosunku do powierzchni całego otworu okiennego.

Jeżeli drzwi zawierają część przeszkloną np. drzwi balkonowe, drzwi obrotowo w hotelach, bankach , to wtedy traktujemy je jak okno i musza spełniać parametry okien.

Warto zauważyć, że wartość współ. C można podawać się z dokładnością do 0,1, co ma istotne znaczenie szczególnie budynków mieszkalnych, w których okna mogą tylko nieznacznie różnić się współ. C. Podawanie współ. C wydaje się mało sensowne i niepraktyczne, ponieważ mogłoby niepotrzebnie powodować konieczność definiowania kilkunastu typów prawie identycznych okien.

Należy pamiętać, aby w w każdym projekcie budowlanym parametr C był podany dla każdego rodzaju okien. Przyjmowanie wartości średniej C = 0,7 jest słuszne tylko dla części mieszkalnej oraz klatek schodowych budynków mieszkalnych, tym bardziej, że dla okienek piwnicznych C wynosi od 0,2 do 0,3.

Współczynniki g , fc i gn

Współczynniki g określa jaki procent energii słonecznej przenika do pomieszczenia przez okno, co ma zasadniczy wpływ na ograniczenia zapotrzebowania energii na chłód. Wg WT 2014 wartość współ. przenikalności promieniowania słonecznego g musi być <= 0,35, gdzie g= fc* gn.

W praktyce istnieją dwa sposoby prowadzące do tego celu:

  1. tani – zmniejszenia współczynnik redukcji fc poprzez wybór odpowiednich żaluzji,
  2. drogi – zmniejszenia wartości współczynnik przepuszczalności promieniowania słonecznego gn

Współczynnik redukcji fc

Współczynnik redukcji fc ma kluczowy wpływ na zapotrzebowanie energii na chłodzenie. Zmniejszenie jego wartości zasadniczo obniża wartość wskaźnika na chłodzenia ∆EPc. Zastosowanie żaluzji w budynkach może o ponad 50% lub więcej obniżyć sezonowe zapotrzebowanie na eneregię do chłodzenia Qc,nd.

Współczynnik przepuszczalności promieniowania słonecznego gn

Ograniczenia wartości współ. gn jest dość drogim rozwiązaniem, ponieważ wymaga zastosowania specjalnych szyb: z powłoką selektywną lub refleksyjną lub absorpcyjną. Rozwiązanie to często stosuje się w reprezentacyjnych, wielokondygnacyjnych budynkach biurowych, gdzie gn wynosi np. 0,30, wtedy też można ograniczyć lub nawet całkowicie wyeliminować żaluzje okienne.
Emisyjność powierzchniowa e

Emisyjność jest to stosunek zdolności emisyjnej promieniowania danego ciała do zdolności emisyjnej ciała doskonale czarnego. Im niższa wartość emisyjności, tym jest słabsze przekazywanie ciepła poprzez w postaci promieniowania promieniowanie. Zastosowanie szyb o niskiej emisyjności jest drogim rozwiązaniem, stosowanym tylko w szczególnych przypadkach np. budynki wysokościowe (np. biurowce).

Korekcyjny współczynnik zacienienia Fsh,ob

Jeżeli zapotrzebowanie na chłód jest wysokie, to wtedy trzeba uwzględnić w projekcie zacienie od zewnętrznych elementów poziomych Fh, Fo i pionowych – Ff. W programie ArCADia-TERMO można ustawić wartości tych współczynników w etapie Strefy chłodu , w zakładce Zyski od nasłonecznienia.