Współczynnik U a wymagania izolacyjności cieplnej przegród

Wymagania techniczne przegród – TERMO vs. rysunek – dodawanie typów

Projektując nowe budynki czy planując termomodernizację obiektów istniejących, Projektanci, Architekci, Konstruktorzy, Certyfikatorzy czy Audytorzy muszą mieć na uwadze wymagania techniczne, jakie poszczególne typy przegród spełniać powinny pod względem izolacyjności cieplnej. Wytyczne te zmieniają się co jakiś czas i łatwo zauważyć tendencję zaostrzania tych wymagań w ostatnich latach, co ma uzasadnienie m.in. w tym, że na rynku dostępne są coraz lepsze materiały i bardziej zaawansowane technologicznie rozwiązania konstrukcyjne, a także w trosce o klimat na naszej planecie i promowaniu budownictwa energooszczędnego, przyjaznego środowisku. Do końca tego roku obowiązują jeszcze wymagania techniczne z 1 stycznia 2014 r., jednak lada moment, bo już od początku 2017 roku zaczną obowiązywać nowsze wytyczne, zatem konieczne będzie zapoznanie się z nowymi wartościami referencyjnymi, m.in. co do wartości współczynnika przenikania ciepła dla przegród.

WT1 WT2

Co istotne, dla przegród wewnętrznych (ścian, stropów, okien, drzwi) wymagania uzależnione są od różnicy temperatur powietrza przestrzeni, jakie dana przegroda oddziela, a dla przegród zewnętrznych od temperatury projektowej w danym pomieszczeniu. Oznacza to, że nawet w przypadku, gdy w całym budynku mamy np. jeden typ stropów, jednakowych pod względem grubości, ilość warstw, materiałów, to wcale nie jest równoważne z tym, że możemy przyjąć jedną wspólną wartość wsp. U, jakiej ta przegroda nie powinna przekroczyć. Konieczne jest bowiem uwzględnienie usytuowania tej przegrody w przestrzeni o konkretnej temperaturze powietrza.

typy

W konsekwencji może okazać się, że w wybranych pomieszczeniach przegroda nie będzie spełniała stawianych jej wymagań i konieczne będzie jej przeprojektowanie pod względem konstrukcji. Wiele osób podczas projektowania popełnia błędy właśnie z powodu ignorowania warunków temperaturowych i przyjmowania jednej wybranej wartości dla danego typu przegrody w całym budynku.

ArCADia-TERMO

W sytuacji, gdy przegroda o zadanej konstrukcji występuje w budynku w pomieszczeniach o różnych temperaturach, istnieje możliwość, że będzie ona musiała spełniać różne wymagania odnośnie izolacyjności cieplnej.

Przykład: w domu jednorodzinnym zastosowano strop Teriva (warstw wykończeniowych nie uwzględniam). W budynku na najniższej, podziemnej kondygnacji znajduje się nieogrzewana piwnica oraz ogrzewany garaż, w którym projektowa temperatura powietrza wewnętrznego wynosi 5 st. C. W pozostałych pomieszczeniach mieszkalnych na dwóch wyższych kondygnacjach zakładam temperaturę 20 st. C, a w łazience 24 st. C. Łazienka sąsiaduje tylko z pomieszczeniami o temperaturze 20 st. C. Mimo, że ze względów konstrukcyjnych w etapie Definicje przegród wystarczyłoby wprowadzić strop wewnętrzny tylko raz, to jednak aby program prawidłowo zinterpretował i dobrał wartości referencyjne, należy strop ten zdefiniować wielokrotnie, tworząc następujące warianty: między pomieszczeniami ogrzewanymi o różnicy temperatury < 8 st. C (pokoje-łazienka),  o różnicy temperatury >= 8 st. C (pokoje-garaż)  oraz między pomieszczeniem ogrzewanym i nieogrzewanym (nad nieogrzewaną piwnicą).

WT3

W programie można zrobić to bardzo sprawnie z wykorzystaniem opcji kopiowania, zmieniając jedynie w zakładce Dodatkowe parametry typ przegrody. Tak wprowadzone typy stropu należy następnie odpowiednio zastosować w etapie Straty ciepła lub Strefy ciepła, definiując strukturę budynku w zakładkach Straty przez przenikanie.

WT4

ArCADia-ARCHITEKTURA

Opisane wyżej zasady tyczą się także rysowania w ArCADia-ARCHITEKTURA. Chcąc stworzony model budynku przesłać do programu ArCADia-TERMO, celem sporządzenia świadectwa, projektowanej charakterystyki czy audytu energetycznego, konieczne jest stworzenie typów przegród już na rysunku, aby program właściwie dopasował wartości referencyjne. Typy definiuje się w oknie właściwości przegrody.

WT6

Jeśli rysujemy ściany jednym ciągiem, obrysowując wszystkie pomieszczenia, lub wstawiamy strop nad całą kondygnacją, konieczne będzie dokonanie podziałów przegród, ze względu na to, że w pomieszczeniach o różnych temperaturach projektowych inne będą wymagania techniczne stawiane przegrodom, jeśli chodzi o izolacyjność cieplną.

WT8

Zaznaczając na rysunku wybraną przegrodę, ukazuje się okienko opcji, w którym znajdziemy m.in. funkcję podziału przegrody. Po dokonaniu podziałów należy wejść we właściwości poszczególnych elementów (fragmentów przegród) i zdefiniować odpowiednie typy.

WT7

Po wyeksportowaniu rysunku do programu ArCADia-TERMO, w etapie Definicje przegród oraz w zakładkach Straty przez przenikanie widoczne będą przegrody z określonymi na rysunku typami. Unikniemy dzięki temu konieczności ręcznego korygowania raportów, ponieważ program prawidłowo przyrówna obliczone wartości wsp. U do wartości referencyjnych.

WT5

Z uwagi na zmieniające się wymagania techniczne, w programie ArCADia-TERMO dostępne są wartości dawne, aktualne i te, które zaczną obowiązywać w przyszłości. Użytkownik może przyjąć do obliczeń warunki techniczne WT2008, WT2014, WT2017 lub WT2021, wybierając w menu Ustawienia – Opcje – Wybór obliczeń pod przyciskiem Parametry WT preferowane tablice.

WT9

Warunki techniczne a świadectwa energetyczne

Poniższy artykuł dotyczy tylko świadectw charakterystyki energetycznych  a nie charakterystyki energetycznej ( do pozwolenia na budowę), ponieważ w przypadku charakterystyki energetycznej sytuacja jest jasna i nie wymaga omówienia.

Od dnia 3 października 2014 roku należy wykonywać obliczenia wskaźnika energii pierwotnej oraz sporządzać świadectwa charakterystyki energetycznej według nowej metodologii podanej w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju. Dotyczy to również nowej, znacznie bardziej rozbudowanej treści raportów świadectw energetycznych niezbędnych do pozwolenia na użytkowanie.

Szybko pojawiła się istotna wątpliwość dotyczącą wyboru warunków technicznych, w sytuacji, gdy  wniosek o pozwolenie na budowę lub przebudowę budynku został złożony przed dniem 1 stycznia 2014 r.

Powstały w ten sposób następujące pytania:

1)      jakie warunki techniczne muszą spełniać przegrody w takim budynku? 

2)      według jakiego wzoru należy obliczać wskaźnik EP?

3)      według jakiego wzoru należy obliczać wartości referencyjne – czy według WT 2008, czy WT 2014?

4)      Co zrobić gdy wskaźnik EP dla projektowanej charakterystyki budynek spełniał wartości referencyjne, a teraz (od dn. 3.10.2014 r.) nie spełnia?

5)      Ile powinno być strzałek referencyjnych dla budynku przebudowanego?

Moim zdaniem odpowiedzi na powyższe pięć pytań powinny być następujące:
Ad.1) tylko WT 2008,

Ad.2) wskaźnik EP dla budynku należy obliczać wg nowej metodologii z dn. 3.06.2014 r. I ta kwestia nie podlega wątpliwości.

Ad.3) wg  WT 2008 (lub WT2014),

Ad.4) nic, pod warunkiem, że nie będzie on ( wskaźnik EP) większy niż obliczony przy składaniu projektu na budowę,

Ad.5) jedna.

Wyjaśnienia:

Ad 1. Przyjęcie WT 2008 wydaje się jedynie słusznym rozwiązaniem, ponieważ przyjęcie WT 2014 byłoby niezgodne z przepisami przejściowymi, podanymi w rozporządzenia z 2013 roku w sprawie nowych warunków technicznych. Natomiast brak WT 2008 i WT 2014 oznaczałby pełną dowolność współczynnika U, co z oczywistych względów nie może mieć miejsca. Oczywiście należy napisać w uwagach na przedostatniej stronie świadectwa, że taka sytuacja ma miejsce , aby użytkownik budynku lub lokalu  mieszkalnego miał tego świadomość,

Ad.2. Ta kwestia nie podlega dyskusji.

Ad.3. Tu jest kwesta najbardziej sporna, ponieważ sytuacja jest nieprecyzyjna. W rozporządzeniu z 2013 roku dotyczącym warunków technicznych WT, podano informację, że omawiane budynki muszą spełniać warunki techniczne WT 2008 i jes to poza dyskusją.

Jednak w rozporządzeniu z dnia 3.6.2014 r. ustawodawca użył we wzorze świadectwa sformułowania cyt. „Wymagania dla nowego budynku” , mając zapewne na myśli EPmax podane w nowych warunkach technicznych np. WT 2014 czy WT 2017, można przyjąć, że strzałka dolna powinna zawsze wskazywać wartość EPmax dla obecnych warunków technicznych równą np. dla budynku jednorodzinnego bez chłodzenia 120 kWh/ (m2 *rok).

Podanie na pierwszej stronie świadectwa wartości EPref wg WT 2008 wydaje się niecelowe (choć całkowicie prawidłowe), ponieważ nawiązywałoby do dawnej przeszłości sprzed wielu lat, co stanowiłoby dla aktualnego, potencjalnego nabywcy lub wynajmującego  budynek informację bez jakiegokolwiek praktycznego znaczenia lub nawet wprowadzającą go w błąd.

Informacja na temat tego, że wartości współczynników U i Uc dla przegród są spełnione dla WT 2008 oraz obliczona wartość EPref  wraz z adnotacją o spełnieniu warunku EPref powinny się znaleźć na dole 3 strony świadectwa w punkcie numer 3: Inne uwagi

Tak więc, ostateczna decyzja należy do Certyfikatora lub do Ministerstwa IiR, choć warunek EP (wg WT2008) musi  być oczywiście spełniony.

Ad.4. Jeżeli obliczona wartość wskaźnika EP będzie większa niż obliczona wcześniej przy składaniu projektu na budowę, wtedy w uwagach należy podać przyczynę tego faktu jaką są WT 2008 oraz odpowiednią wartość referencyjną, obliczoną wg WT 2008. Sytuację taką należy jednak traktować jako wyjątkową, ponieważ niespełnienie po dn. 3.10.2014 r. liberalnych  – jak na obecną chwilę – wymagań WT 2008 świadczyłoby o dużej ignorancji ze strony wykonawcy lub inwestora. I jedynie w takiej sytuacji budynek nie powinien otrzymać pozwolenia na użytkowanie, wynajem lub sprzedaż.

Ad. 5. Ponieważ wzór świadectwa energetycznego zawiera tylko jedną strzałkę,  dlatego nie ma racjonalnego uzasadnienia dla drugiej strzałki, nawet wtedy gdy budynek był przebudowywany. Strzałka ta oznacza EPmax, a nie EPref ! Dlatego podawanie na pierwszej stronie świadectwa wartości EPref (wg WT2008) wydaje się niezgodne z obecnym wzorem świadectwa.

Użytkownicy programu ArCADia-TERMO 6 nie muszą się martwić, rys. 1., ponieważ program pozwala na wszelkie zmiany, aby można było otrzymać to co się chce.

Przykład.

Po wybraniu obliczeń wg nowej metodologii i WT 2014 użytkownik powinien ręcznie zmienić w okienku menu Ustawienia-> Opcje ->Wybór obliczeń -> przycisk Parametry WT wszystkie współczynniki przenikania ( podane dla WT 2014) dla przegród występujących w projekcie, rys. 2. Wtedy na drugiej stronie świadectwa wymagane wartości Uc lub U będą takie jak dla WT 2008 r., rys. 3.

Po wydrukowaniu świadectwa, należy ponownie wstawić odpowiednie wartości współczynników Uc i U dla WT 2014.

10a_Suwak_EP

Rysunek 1. Raport świadectwa charakterystyki energetycznej budynku w programie ArCADia-TERMO 6.

10b_Przycisk_WT

Rysunek 2. Wprowadzenie nowych wartości wymaganych (maksymalnych) współczynników Uc i U.

10c_Raport_Uc

Rysunek 3. Uzyskana i wymagana wartość współczynnika Uc dla ściany zewnętrznej budynku, który otrzymał pozwolenie na budowę przed 1 stycznia 2014 r.

 Gdy użytkownik koniecznie chciał zmienić wartość EPmax na wartość EPref (wg WT 2008) wtedy musi to zrobić klikając Budynek referencyjny w etapie Ogrzewanie i wentylacja i zmieniając ręcznie wartość EPmax i potem zakłódkować ją, aby się nie zmieniła.

Ponieważ obliczona wartość EP będzie prawdopodobnie większa od EPmax, dlatego namawiam, aby koniecznie na przedostatniej stronie   świadectwa ( jako uwagi) napisać kilka zdań wyjaśnień na temat powodu niespełnienia obecnego EPmax oraz  współ. U dla przegród wg WT 2014 lub późniejszych.