Jak samemu wykonać świadectwo energetyczne – poradnik krok po kroku dla programu ArCADia-TERMOCAD ŚCHE [etapy 1-2-3]
Ilekroć w tekście poradnika mówimy o Rozporządzeniu to przyjmujemy za podstawę trzy dokumenty:
- Rozp. Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkowa oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (uchylone).
- Rozp. Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 czerwca 2014 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw charakterystyki energetycznej (uchylone).
- Rozp. MIiR z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.
KROK 1 – OBLICZENIA CIEPLNE
Wybór obliczeń
Program pozwala sporządzać świadectwo charakterystyki energetycznej zarówno zgodnie z zasadami najnowszego Rozporządzenia1, obowiązującymi od 18 kwietnia 2015 r., jak i według starszych rozporządzeń z 2014 i 2008 r. Użytkownik może wykonać świadectwo metodą obliczeniową lub zużyciową.
Aby sporządzić świadectwo energetyczne, należy wykonać obliczenia sezonowego zapotrzebowania na ciepło i ewentualnie na chłód zgodnie z aktualną metodologią. Dla początkujących użytkowników programu lub osób nieznających szczegółowo zakresu norm i rozporządzeń, w programie został udostępniony specjalny, wysuwany z lewej strony ekranu Panel wyboru obliczeń, zawierający tematy wykonywanych obliczeń takie jak: Świadectwo charakterystyki energetycznej, Projektowana charakterystyka energetyczna, Audyt energetyczny, Audyt remontowy, Audyt efektywności energetycznej, Analiza przegród budowlanych, Analiza środowiskowo-ekonomiczna, Analiza regulacji temperatury oraz moduły Dobór grzejników i Klimatyzacja – zapotrzebowanie na moc chłodniczą. Dzięki temu program automatycznie zoptymalizuje ustawienia, wybierze tylko niezbędne etapy obliczeń oraz określi normy i rozporządzenia tak, aby cały proces obliczeń przebiegał jak najszybciej.
Wybór tematu obliczeń na wysuwanym panelu.
Dane projektu
W oknie Dane projektu audytor musi zdefiniować dane adresowe itp., niezbędne w raporcie do wypełnienia strony tytułowej oraz ogólnych danych budynku. Konieczne jest kompletne wypełnienie danych, aby spełnić wymagania formalne stawiane przez Rozporządzenie.
Dane o budynku
W oknie Dane o budynku konieczne jest określenie systemów obecnych w budynku oraz podstawowych parametrów budynku takich jak: przeznaczenie, lokalizacja, strefa klimatyczna, rok budowy. Dane klimatyczne będą potrzebne do dalszych obliczeń sezonowego zapotrzebowania na ciepło, pozostałe dane pojawią się m.in. w raporcie certyfikatu.
Obliczenia współczynników U i R
W oknie Definicje przegród użytkownik musi zdefiniować wszystkie przegrody występujące w ocenianym budynku i wykonać obliczenia oporu Rc i współczynnika U przegród.
Strefy cieplne
Okno Strefy cieplne służy do obliczeń sezonowego zapotrzebowania na ciepło budynku. Dane te potrzebne są do obliczeń świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, projektowanej charakterystyki energetycznej, audytu energetycznego oraz aby oszacować roczne zużycie ciepła przez budynek.
PO WYKONANIU OBLICZEŃ CIEPLNYCH UŻYTKOWNIK ROZPOCZYNA PRACĘ Z MODUŁEM CERTYFIKAT.
KROK 2 – OGRZEWANIE I WENTYLACJA
Pierwszym etapem w module Certyfikat, zmierzającym do wykonania świadectwa charakterystyki energetycznej, jest określenie sposobu zaopatrzenia budynku (lub części budynku) w ciepło oraz jego rozprowadzenia. Pozwoli to na określenie poszczególnych sprawności systemu grzewczego, koniecznych do wyliczenia rocznego zapotrzebowania energii końcowej na cele systemu ogrzewania i wentylacji.
Metoda obliczeniowa
Okno dialogowe Ogrzewanie i wentylacja składa się z grup: Wytwarzanie, Regulacja, Przesył, Akumulacja ciepła oraz Urządzenia pomocnicze.
Metoda zużyciowa
Użytkownik może wybrać system c.o. i c.w.u.: rozdzielny lub wspólny. Dla systemu rozdzielnego należy podać ilość zużytego paliwa (ciepło z ciepłowni lub gaz ziemny) osobno dla obu systemów.
Dla systemu wspólnego należy podać wspólne zużycie (z jednego licznika) gazu ziemnego lub ciepła z ciepłowni na cele c.o. i c.w.u.
Sprawność wytwarzania
W grupie Wytwarzanie należy wybrać za pomocą listy rozwijalnej Rodzaj paliwa oraz występujący w budynku Rodzaj źródła ciepła. Wartości możliwe do wyboru w listach rozwijalnych przedstawione są na podstawie Rozporządzenia. Istnieje także możliwość podania własnych wartości.
Na podstawie wybranych w grupie Wytwarzanie pozycji z list rozwijalnych, w grupie Sprawność wytwarzania zostanie dobrana sprawność wytwarzania. Doboru można dokonać również za pomocą przycisku Tablice, po naciśnięciu którego otworzy się odpowiednia tabela z Rozporządzenia.
Audytor ma także możliwość podania własnej wartości.
Sprawność regulacji
W grupie Regulacja należy wybrać za pomocą listy rozwijalnej Rodzaj instalacji. Wartości możliwe do wyboru w listach rozwijalnych przedstawione są na podstawie Rozporządzenia. Istnieje także możliwość podania własnych wartości.
Na podstawie wybranych w grupie Regulacja danych z list rozwijalnych, w grupie Sprawność regulacji zostanie dobrana sprawność regulacji. Doboru można dokonać również za pomocą przycisku Tablice, po naciśnięciu którego
otworzy się odpowiednia tabela z Rozporządzenia.
Audytor ma także możliwość podania własnej wartości.
Sprawność przesyłu
W grupie Przesył należy wybrać za pomocą listy rozwijalnej Rodzaj instalacji ogrzewczej. Wartości możliwe do wyboru w listach rozwijalnych przedstawione są na podstawie Rozporządzenia. Na podstawie wybranych w grupie Przesył informacji z list rozwijalnych, w grupie Sprawność przesyłu zostanie dobrana sprawność przesyłu. Doboru można dokonać również za pomocą przycisku Tablice, po naciśnięciu którego otworzy się odpowiednia tabela z Rozporządzenia.
Audytor ma możliwość podania własnej wartości bądź wyliczenia wartości sprawności, naciskając przycisk Oblicz. Otworzy się wtedy okno pomocnicze:
W tabeli umożliwiono dodawanie nowych wierszy i usuwanie istniejących.
Parametry wody – użytkownik wybiera jeden z wariantów, na podstawie którego wstawiane będą wartości ql (jednostkowa strata ciepła przewodów) w tabeli.
- DN – średnica przewodów centralnego ogrzewania, [mm].
- L – długość tych przewodów, [m].
- Lokalizacja przewodów – decyduje, czy przewody są na zewnątrz czy wewnątrz osłony izolacyjnej budynku (w przestrzeni ogrzewanej czy nieogrzewanej).
- tsq – czas trwania sezonu grzewczego, [h], to wartość pobierana domyślnie przez program bądź wpisywana samodzielnie przez audytora.
Pozostałe wartości w tabeli są wyliczane na podstawie wprowadzonych danych przy pomocy wzorów podanych w Rozporządzeniu.
Sprawność akumulacji
W grupie Akumulacja ciepła należy wybrać za pomocą listy rozwijalnej Parametry zasobnika ciepła. Wartości możliwe do wyboru w listach rozwijalnych przedstawione są na podstawie Rozporządzenia1.
Na podstawie wybranych informacji z list rozwijalnych, w grupie Sprawność akumulacji zostanie dobrana wartość sprawności. Doboru można dokonać również za pomocą przycisku Tablice, po naciśnięciu którego otworzy się odpowiednia tabela z Rozporządzenia.
Audytor ma także możliwość podania własnej wartości bądź wyliczenia wartości sprawności, naciskając przycisk Oblicz. Otworzy się wtedy okno pomocnicze:
Tabela ma możliwość dodawania nowych wierszy i usuwania istniejących. W tabeli, w celu obliczenia wartości sprawności akumulacji ciepła, należy określić pojemność zasobnika ciepła V. Na podstawie wcześniej wprowadzonych danych zostanie określona jednostkowa strata ciepła zasobnika ciepła qs.
- tsg – czas trwania sezonu grzewczego to wartość pobierana domyślnie przez program bądź wpisywana samodzielnie przez audytora.
Pozostałe wartości w tabeli są wyliczane na podstawie wprowadzonych danych przy pomocy wzorów podanych w Rozporządzeniu1.
Sprawność całkowita
Ostatnią sprawnością, którą odnajdziemy w module Certyfikat w Ogrzewaniu i wentylacji jest Sprawność całkowita. Sprawność ta wyliczana jest jako iloczyn sprawności cząstkowych.
Jeśli użytkownik programu chce dodatkowo scharakteryzować system grzewczy, może w tym celu wypełnić pole Informacje uzupełniające.
Roczne zapotrzebowanie energii elektrycznej końcowej do napędu urządzeń pomocniczych systemu ogrzewania i wentylacji.
Wartość Eel,pomH,V audytor może wpisać samodzielnie lub wyliczyć w oknie aktywowanym przyciskiem Oblicz.
Rodzaj urządzenia pomocniczego – użytkownik wybiera z listy jedną z pozycji i na tej podstawie wypełniane są pozostałe kolumny (z wyjątkiem kolumn Ilość oraz Af, które użytkownik określa samodzielnie).
Af – powierzchnia pomieszczeń o regulowanej temperaturze, [m2], uzupełniana jest ręcznie przez użytkownika.
Pozostałe wartości w tabeli są wyliczane na podstawie wprowadzonych danych przy pomocy wzorów podanych w Rozporządzeniu.
KROK 3 – CIEPŁA WODA UŻYTKOWA
Kolejnym etapem w module Certyfikat zmierzającym do wykonania świadectwa charakterystyki energetycznej jest scharakteryzowanie sposobu zaopatrzenia budynku (lub części budynku) w ciepłą wodę użytkową oraz jej rozprowadzenia. Pozwoli to na określenie poszczególnych sprawności systemu, koniecznych do wyliczenia rocznego zapotrzebowania energii końcowej na potrzeby systemu przygotowania ciepłej wody.
Roczne zapotrzebowanie ciepła użytkowego na cele c.w.u.
Af – powierzchnia pomieszczeń o regulowanej temperaturze, [m2], uzupełniana jest przez program na podstawie danych z obliczeń cieplnych. Pozostałe wartości wybiera się z tablic, a Qwnd wyliczane jest na podstawie wprowadzonych danych przy pomocy wzoru podanego w Rozporządzeniu.
- Rodzaj budynku – określony jest w Danych wejściowych programu.
- Jednostkowe dobowe zapotrzebowanie na c.w.u. – dobowe zapotrzebowanie wody w odniesieniu do powierzchni, [dm3/(m2· doba)].
- Współczynnik korekcyjny ze względu na przerwy w użytkowaniu c.w.u. – współczynnik uwzględniający przerwy w użytkowaniu c.w.u. w ciągu doby.
- Roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do przygotowania c.w.u. – roczna ilość energii niezbędna na podgrzanie wody, [kWh/rok].
Sprawność wytwarzania
W grupie Wytwarzanie należy wybrać za pomocą listy rozwijalnej Rodzaj paliwa oraz występujący w budynku Rodzaj źródła ciepła. Wartości możliwe do wyboru w listach rozwijalnych przedstawione są na podstawie Rozporządzenia. Istnieje także możliwość podania własnych wartości.
Na podstawie wybranych w grupie Wytwarzanie pozycji z list rozwijalnych, w grupie Sprawność wytwarzania zostanie dobrana sprawność wytwarzania. Doboru można dokonać również za pomocą przycisku Tablice, po naciśnięciu którego otworzy się odpowiednia tabela z Rozporządzenia.
Audytor ma możliwość podania własnej wartości.
Sprawność przesyłu
W grupie Przesył należy wybrać za pomocą listy rozwijalnej Typ instalacji ciepłej wody oraz Rodzaj instalacji ciepłej wody. Wartości możliwe do wyboru w listach rozwijalnych przedstawione są na podstawie Rozporządzenia. Istnieje także możliwość podania własnych wartości.
Na podstawie wybranych w grupie Przesył danych z list rozwijalnych, w grupie Sprawność przesyłu zostanie dobrana sprawność. Doboru można dokonać również za pomocą przycisku Tablice, po naciśnięciu którego otworzy się odpowiednia tabela z Rozporządzenia.
Audytor ma możliwość podania własnej wartości lub dokonania obliczeń. Po naciśnięciu przycisku Oblicz otworzy się okno pomocnicze:
Tabela ma możliwość dodawania nowych wierszy i usuwania istniejących.
Przewody ciepłej wody o temperaturze… – użytkownik wybiera jeden z wariantów, na podstawie którego wstawiane będą wartości ql (jednostkowa strata ciepła przewodów) w tabeli.
- DN – średnica przewodów ciepłej wody, [mm].
- L – długość przewodów ciepłej wody, [m].
- Lokalizacja przewodów – decyduje, czy przewody są na zewnątrz czy wewnątrz osłony izolacyjnej budynku (w przestrzeni ogrzewanej czy nieogrzewanej).
- Typ izolacji – grubość osłony izolacyjnej budynku.
- tcw – czas trwania sezonu grzewczego, [h], to wartość pobierana domyślnie przez program bądź wpisywana samodzielnie przez audytora.
Pozostałe wartości w tabeli są wyliczane na podstawie wprowadzonych danych przy pomocy wzorów podanych w Rozporządzeniu.
Sprawność akumulacji
W grupie Akumulacja ciepła należy wybrać za pomocą listy rozwijalnej Parametry zasobnika. Wartości możliwe do wyboru w listach rozwijalnych przedstawione są na podstawie Rozporządzenia.
Na podstawie wybranych informacji z list rozwijalnych w grupie Sprawność akumulacji zostanie dobrana wartość prawności. Doboru można dokonać również za pomocą przycisku Tablice, po naciśnięciu którego otworzy się odpowiednia tabela z Rozporządzenia1.
Audytor ma możliwość podania własnej wartości bądź wyliczenia wartości sprawności, naciskając przycisk Oblicz. Otworzy się wtedy okno pomocnicze:
Tabela ma możliwość dodawania nowych wierszy i usuwania istniejących.
W tabeli, w celu obliczenia wartości sprawności akumulacji ciepła, należy określić pojemność zasobnika ciepła V. Na podstawie wcześniej wprowadzonych danych zostanie określona jednostkowa strata ciepła zasobnika ciepła qs.
tsw – czas trwania sezonu grzewczego to wartość pobierana domyślnie przez program bądź wpisywana samodzielnie przez audytora. Pozostałe wartości w tabeli są wyliczane na podstawie wprowadzonych danych przy pomocy
wzorów podanych w Rozporządzeniu1.
Sprawność całkowita
Ostatnią sprawnością, którą odnajdziemy w module Certyfikat – Ciepła woda użytkowa, jest Sprawność całkowita. Sprawność tę otrzymujemy jako iloczyn sprawności cząstkowych.
Jeśli użytkownik programu chce dodatkowo scharakteryzować system zaopatrzenia w ciepłą wodę, może w tym celu wypełnić pole Informacje uzupełniające.
Roczne zapotrzebowanie energii elektrycznej końcowej do napędu urządzeń pomocniczych systemu przygotowania ciepłej wody
Wartość Eel,pom,w audytor może wpisać samodzielnie lub wyliczyć w oknie aktywowanym przyciskiem Oblicz.
Rodzaj urządzenia pomocniczego – użytkownik wybiera z listy jedną z pozycji i na tej podstawie wypełniane są pozostałe kolumny (z wyjątkiem kolumn Ilość i Af, które użytkownik określa samodzielnie).
Af – powierzchnia pomieszczeń o regulowanej temperaturze, [m2], uzupełniana jest ręcznie. Pozostałe wartości w tabeli są wyliczane na podstawie wprowadzonych danych przy pomocy wzorów podanych w Rozporządzeniu.
UWAGA!
Kolejne dwa etapy wykonywania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku (np. lokalu), dotyczące działu Chłodzenie oraz działu Oświetlenie, nie są wykonywane dla wszystkich budynków.
Chłodzenie – wykonywane jest tylko w sytuacji, gdy świadectwo charakterystyki energetycznej dotyczy pomieszczeń chłodzonych (klimatyzowanych).
Oświetlenie – wykonywane jest tylko w sytuacji, gdy świadectwo charakterystyki energetycznej dotyczy budynku niemieszkalnego.
