Współczynnik czasu użytkowania β (beta) budynków

Współczynnik czasu użytkowania β budynków

Zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury i rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej współczynnik czasu użytkowania budynku oznaczony jest symbolem β i od strony formalnej oznacza udział czasu działania wentylatorów wentylacji mechanicznej w okresie miesiąca, równy udziałowi czasu w jakim budynek lub jego część jest wykorzystaniu budynku w okresie miesiąca.

Współczynnik β ma bardzo istotne znaczenie w obliczeniach, ponieważ ma wpływ na wielkość:

  1. zysków wewnętrznych ,
  2. strat ciepła przez wentylację,
  3. czasu działania urządzeń pomocniczych.

Uwaga! Prawidłowe oszacowanie wielkości współczynnika β ma duże znaczenie dla wartość wskaźnika EP!

Gdy znany jest rzeczywisty lub projektowany czas użytkowania budynku wartość współczynnika β należy obliczać jako ułamek, w którym licznik oznacza czas działania wentylatorów wentylacji mechanicznej, podczas którego zapewniony jest podstawowy strumień powietrza zewnętrznego do pomieszczeń w budynku lub w jego części , a mianownik całkowitą średnią ilość godzin w miesiącu.

W przypadku wykonywania:

  1. świadectwa energetycznego – należy podać rzeczywistą lub projektowaną wartość β,
  2. projektowanej charakterystyki energetycznej – należy podać wartość β projektowaną dla danego budynku lub opartą o standardowy sposób użytkowania danego rodzaju budynku na podstawie rozporządzenia MI lub innych przepisów.

Rozporządzenie MI podaje (jako przykład) wartość β = 0,3 dla budynku biurowego, użytkowanego przez 10 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu, czyli 50 godzin tygodniowo.

 Metoda miesięczna – obliczenia współczynnika β

Ponieważ jednak średnio w każdym miesiącu mamy 22 dni pracujące (5 dni w tygodniu + 2 dni), stąd tużyt = 22 dni * 10 godzin= 220 godzin w miesiącu.

A całkowita średnia liczba godzin w miesiącu wynosi: 24* (365 dni /12 mies.) = 24 *30,42 = 730 godzin.

Dlatego mamy:

β = tużyt / tcałk = 220/730 = 0,301= 0,30, co potwierdza, wartość podaną w rozp. MI.

 

Metoda tygodniowa – obliczenia współczynnika β

W programie ArCADia-TERMO został podany sposób obliczeń, oparty o okres tygodniowy (rys.1.) lub miesięczny, rys.2.

beta_1

Rysunek 1. Obliczenia współ. β metodą tygodniową

 

Oto sposób obliczeń tygodniowy:

 β = 5 dni * 10h / (7dni * 24h)= 50h / 168h = 0,297=0,30

beta_M

Rysunek 2. Obliczenia współ. β metodą miesięczną

Oto sposób obliczeń miesięczny:

β = (10 h * 22 dni* 12 miesięcy) / ( 14 h *22 dni * 12 miesięcy + 24 h *101 dni) = 0,30,    przy czym: 101 dni = 365 dni – (12 * 22 dni)

 lub

 β = (10 h * 22 dni* 12 miesięcy) / 8760 h = 0,30 roku

gdzie: 8760 h – to liczba godzin w ciągu jednego

 Współczynnik użytkowania β budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego oraz szpitali

 Współczynnik użytkowania budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego oraz szpitali lub przychodni lekarskich działających całą dobę powinien wynosić β = 1,00, ponieważ budynki te użytkowane są przez całą dobę w okresie miesiąca.

Współczynnik użytkowania użytkowania β budynków rekreakcji indywidualnej

Rozporządzenie MI z 27.02.2017 r. nie wymienia wprost parametrów jakie powinien posiadać lub spełniać budynek rekreacji indywidualnej jeżeli chodzi jego użytkowania. Jednak ponieważ jest to budynek przeznaczony do okresowego wypoczynku na czas co najmniej 1 miesiąca w ciągu roku, np. okresie letnim i/lub zimowym np. w okresie wakacji, dlatego współczynnik β powinien wynosić 1,00.

Współczynnik użytkowania użytkowania β w przypadku wentylacji grawitacyjnej lub hybrydowej

Choć od strony formalnej definicja współczynnika użytkowania β dotyczy tylko wentylacji mechanicznej, to jednak dla wentylacji grawitacyjnej lub hybrydowej również można i trzeba określić wartość tego współczynnika. Różnica polega tylko na tym, że dla wentylacji grawitacyjnej lub hybrydowej nie można posługiwać się wielkością jaką jest czas działania wentylatorów (bo ich nie ma), a zamiast tego do obliczenia współ. β należy wziąć pod uwagę rzeczywisty lub standardowy czas użytkowania budynku. Oznacza to, że np. dla budynku biurowego domyślna wartość współ. β, będzie wynosiła 0,3 bez względu czy w tym budynku jest wentylacja grawitacyjna, hybrydowa czy mechaniczna.

 

Podsumowanie

  1. Obliczenie współczynnika β metodą miesięczną i tygodniową daje praktycznie te same wyniki.
  2. Obliczenie współczynnika β powinno być z dokładnością do 0,05, ponieważ ma bardzo duży wpływ na wskaźnik EP.
  3. Rodzaj zainstalowanej w budynku wentylacji nie ma wpływu na współczynnik β.
  4. Program ArCADia-TERMO pozwala na obliczenie wartości współczynnika β zarówno metodą tygodniową, jak i miesięczną.